Mensen zijn over het algemeen gewoontedieren. Wanneer we iets voor langere tijd gewend zijn, dan ervaren we dat meestal als prettig. Tegelijkertijd beseffen we ons ook dat verandering iets is dat bij het leven hoort en eigenlijk niet te vermijden is. De een kan goed om gaan met veranderingen, de ander wat minder goed.
Net zoals in ieders persoonlijke leven, veranderen er ook regelmatig dingen in je directe leef- en woonomgeving. Als inwoner van een wijk, buurt of gemeente maak je regelmatig veranderingen mee. Daar heb je niet altijd zelf invloed op. Je krijgt nieuwe buren, je lievelingsboom is ziek en moet worden gekapt of er wordt een appartementencomplex gebouwd waardoor je groene uitzicht ineens wordt geblokkeerd.
Als er iets verandert in de leefomgeving dat door de gemeente is geïnitieerd, is de gemeente aan zet om dit te communiceren aan bewoners. En de gemeente wordt niet altijd even vrolijk aangekeken op haar plannen. Afhankelijk van wat er gaat veranderen, kan de stemming in de buurt ineens omslaan.
Met name bij veranderingen die mogelijk wat gevoelig liggen bij inwoners, is het belangrijk om goed na te denken hoe je als gemeente je inwoners informeert. Nog belangrijker dan het informeren, is na te denken over hoe je inwoners betrokken kan laten zijn bij zo’n verandering. Zo gaf Van den Bos (2011) in zijn essay ‘vertrouwen in de overheid’ zeven jaar geleden al aan dat deze tijd vraagt om een overheid die zich opstelt als bondgenoot van de samenleving, die samen met burgers aan oplossingen werkt. Bij een bondgenoot denk je aan een medestander die je kan vertrouwen, en niet aan iemand die jou plots een verandering oplegt.
De gemeente aan zet
Het belang van betrokkenheid van inwoners bij dergelijke veranderingen werd ook bevestigd toen ik voor de Metropoolregio Eindhoven met verschillende omwonenden van huisvestingslocaties voor arbeidsmigranten sprak. Ongeacht hoeveel mensen er precies op een locatie komen wonen, hoe goed de woonlocatie geregeld is, hoe aardig deze toekomstige buurtbewoners ook zullen zijn; hun komst zorgt voor een verandering. Uit deze gesprekken bleek dat inwoners er veel belang aan hechten om tijdig en duidelijk geïnformeerd te worden. Onduidelijkheid zorgt vaak voor geruchten en beren op de weg. Zo denken inwoners direct aan parkeerproblemen, geluidsoverlast en meer afval op straat. Of deze problemen zich daadwerkelijk gaan voordoen is op dat moment nog onbekend maar de onrust is er. Zo stond deze week ook in de krant: “De komst van arbeidsmigranten uit Oost-Europa zorgt steevast voor onrust. Maar de overlast valt achteraf meestal mee” (NRC 16 april, 2018).
Inwoners gaven in de gesprekken ook aan dat ze het belangrijk vinden om serieus te worden genomen. Ze willen zich onderdeel van en betrokken voelen bij de verandering die in hun buurt gaat plaatsvinden. Zoals Van den Bos (2011) ook aangaf, een soort van bondgenoot zijn, waarbij de burger samenwerkt met de overheid aan een mooie toekomst.
Mijn analyse is dat de communicatie van de gemeenten naar de omwonenden bij de verschillende locaties waar we het gesprek voerden beter had gekund. Eén juiste aanpak is er echter niet. Inwoners via een brief informeren en uitnodigen voor een bijeenkomst kan in de ene wijk goed vallen, in de andere wijk minder goed. Het lijkt mij van belang om bij iedere verandering goed te kijken naar de context van de buurt. Wie wonen er in de buurt? Hoe zouden deze bewoners reageren? Hoe zouden zij zich voelen? Even inleven in de situatie van een ander.
Antwoorden op dit soort vragen kunnen aanknopingspunten geven om elkaar beter te begrijpen en beter met elkaar te communiceren. Dit om commotie te voorkomen, en in sommige gevallen zelfs niet te veroorzaken.
Het PON & Telos. Onderzoekt, analyseert, duidt en verbindt