Hoe kunnen gemeenschapshuizen hun maatschappelijke functie verbreden en hoe kan het lokaal eigenaarschap van de gemeenschap bij het gemeenschapshuis worden versterkt? Hoe kunnen gemeenschapshuizen worden omgevormd tot dé centrale plek in het dorp of de wijk, waar het sociale leven zich afspeelt en mensen elkaar kunnen ontmoeten.
Hoe maken we het gemeenschapshuis tot de centrale plek waar inwoners, organisaties, verenigingen en ondernemers samen komen? Waar uitwisseling plaatsvindt en nieuwe ideeën ontwikkeld worden. Waar inwoners en organisaties, die met verschillende activiteiten bezig zijn, zich met elkaar verbinden en elkaar inspireren met nieuwe ideeën. Een plek waar jong en oud terecht kan voor cultuur en ontspanning, waar informatie te verkrijgen is en mensen een leven lang kunnen leren en zich kunnen ontwikkelen. Oftewel het huis van alle inwoners, verenigingen, ondernemers en organisaties uit het dorp of de wijk.
Veel gemeenschapshuizen worstelen met hun toekomst. De maatschappij verandert, verenigingen en vrijwilligers vergrijzen en het is niet gemakkelijk de exploitatie elk jaar weer rond te krijgen. Om klaar te zijn voor de toekomst is het belangrijk dat gemeenschapshuizen meegaan in de maatschappelijke veranderingen die op hen afkomen.
Allereerst is een heldere en aansprekende visie nodig op die brede maatschappelijke rol. Wat voor gemeenschapshuis willen ze zijn? Welke functies willen zij bieden? Hoe kunnen ze de gemeenschap betrekken en medeverantwoordelijk maken? En hoe kunnen ze hun toekomstplannen vormgeven?
Drie pilots
Om een werkwijze te ontwikkelen hebben we in 2019 drie pilots opgezet. Hierin begeleidden we drie verschillende gemeenschapshuizen (in Sterksel, Schaijk en Lage Zwaluwe) in het proces om het eigenaarschap vanuit de gemeenschap te verbreden én te komen tot een gezamenlijk gedragen visie met actieprogramma om de maatschappelijke rol van het gemeenschapshuis te versterken en uit te groeien tot een sociale onderneming.
Doorontwikkeling gemeenschapshuizen Oss
Op basis van de leerlessen uit de drie pilots hebben we vervolgens op initiatief van ’t Heft samen met de Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij (KNHM) een uitgebreid trainings- en begeleidingstraject ontwikkeld. Hierin heeft de KNHM een onderdeel toegevoegd: het vertalen van het actieplan in een bedrijfs- en exploitatieplan. Dankzij bijdragen van VSBfonds, provincie Noord-Brabant en de gemeente Oss hebben vijf gemeenschapshuizen in de gemeente Oss het gehele traject doorlopen.’ Zo hebben we werkendeweg onze aanpak doorontwikkeld en is een beproefde methode ontstaan, die ook in gemeenschapshuizen in andere gemeenten toegepast kan worden.
Het PON & Telos. Onderzoekt, analyseert, duidt en verbindt