In 2015 waren er nog 468 kerkgebouwen in Brabant. In 2020 waren dat er nog maar 377. De verwachting is dat minimaal een kwart van alle kerken de komende jaren nog aan de eredienst onttrokken zullen worden. Inmiddels zijn er al vele voorbeelden van herbestemde kerken. Van boekwinkels tot gemeenschapshuizen en van gezondheidscentra en restaurants tot (zorg)appartementen.
De processen die vooraf gaan aan deze herbestemmingen zijn echter niet altijd even gemakkelijk. Ze duren doorgaans lang – soms zelfs 10 jaar – en er zijn veel verschillende betrokkenen. Naast het parochiebestuur, die eigenaar is van het kerkgebouw, hebben ook kerkgangers, buurtbewoners, gemeente, monumentencommissie of (lokale) ondernemers ideeën over de toekomst van het kerkgebouw. Veel verschillende partijen betekent ook veel verschillende -vaak botsende- belangen. Dat maakt het een lastig proces. Mede daarom is het van belang om met alle partijen bij elkaar te komen en de dialoog te voeren. En niet altijd blijkt herbestemming te realiseren. Ook sloop behoort tot de mogelijkheden.
Voorbeelden en procestips
In december 2022 is een speciale editie verschenen van het Kleine Kernen Magazine over de herbestemming van vrijkomende kerkgebouwen. Hierin lees je diverse voorbeelden van herbestemmingen en de dilemma’s die men in het herbestemmingsproces tegenkomt. Het PON & Telos heeft gedurende meerdere jaren herbestemmingsprocessen in Brabant op de voet gevolgd en verschillende handreikingen met procestips geschreven. Een voorbeeld daarvan is de infographic.
Ondersteuning op maat
Herbestemming is altijd maatwerk en het opbouwen van onderling vertrouwen is een onmisbare stap in het proces. Het PON & Telos heeft ruime ervaring met het vormgeven en begeleiden van complexe processen. Daarnaast beschikken we over verschillende passende werkvormen die tijdens het proces ingezet kunnen worden om de dialoog tussen verschillende stakeholders makkelijker te maken.
Publicaties
Het PON & Telos. Onderzoekt, analyseert, duidt en verbindt