“Hoe zou de wereld eruit zien als de ‘onmisbaren’ het voor het zeggen hadden?” vraagt VPRO’s Tegenlicht zich af. Deze week keek ik naar de uitzending ‘Top der onmisbaren’, waarin acht mensen met vitale beroepen de kans kregen met elkaar een burgerraad te vormen.
Het idee voor de top ontstond volgens Tegenlicht tijdens de coronacrisis, waarin zoveel waardering was geweest voor de vitale beroepen. We volgen tijdens de uitzending de groep onmisbaren – waaronder een politieman, een verpleegkundige, een leerkracht en een vuilnismedewerker – in hun gesprekken over hoe zij de problemen die ze dagelijks meemaken zouden willen oplossen. Schrijfster Eva Rovers stelt, in tussentijdse reflectiemomenten van het programma, dat de parlementaire democratie niet meer voldoet. Zij pleit naast een Eerste en Tweede Kamer voor een aanvullende Derde Kamer, de burgerraad, gevuld met gelote burgers. Ik vond het een interessante gedachte en de betrokkenheid van de onmisbaren raakte me.
Dit was precies de herijking van het begrip vertegenwoordiging waar mijn collega’s Mirjam Smulders, Bo Broers, Ellen Dingemans en ik over schreven in ons stuk ‘Werk maken van draagvlak’. Daarin kijken we vanuit onze expertise en ervaringen met overheden en burgers als adviseurs-onderzoekers van Het PON & Telos naar de betekenis van draagvlak.
Dat overheden draagvlak en burgerbetrokkenheid belangrijk vinden herkennen we. Zo wordt er in het nieuwe bestuursakkoord van het in mei geïnstalleerde Brabantse provinciebestuur veelvuldig aandacht gevraagd voor draagvlak onder de Brabantse bevolking in het beleidsproces. We lezen er bijvoorbeeld over het betrekken van inwoners bij het maken van beleid, het inzetten van nieuwe (digitale) instrumenten om meer mensen te bereiken, het voorafgaand aan besluiten vaker de mening van Brabanders peilen, het houden van correctieve referenda na besluiten, over intensieve samenwerking met gemeenten, pilots, over draagvlakmetingen en over het communiceren met burgerinitiatieven. Ons punt in het stuk is dat draagvlak in de huidige tijd niet enkel een beleidsinstrument voor de overheid kan zijn. De inzet van draagvlak in het beleidsproces betekent des te meer dat burgers eigenaarschap en zeggenschap krijgen en nemen. Een perspectief op draagvlak waarbij burgers partner worden van de overheid laat zien dat draagvlakontwikkeling zorgvuldig hard werken vergt van overheden. Hoe doe je dat? Onze handreiking lees je in ‘Werk maken van draagvlak’.
Het PON & Telos. Onderzoekt, analyseert, duidt en verbindt